Χρόνος ανάγνωσης 7΄ 50΄΄
Η μουσική τους κληρονομιά έγκειται στη συλλογή φωτογραφιών του Ηλία και της κασέτας ήχου του Γιούλη όπου αναγράφει: Πνευματικό Κέντρο Free Men 1982.
Μία παρέα, πέντε ανεπιτήδευτοι χαρακτήρες, μία ροκ μπάντα που αποτυπώνει τη φιλοσοφία μιας νεανικής δημιουργικής μουσικής έκφρασης, ενώ τα ηχογραφημένα κομμάτια στην κασέτα προσδιορίζονται ως αντανάκλαση της εποχής τους καθώς συγχρονίζονται με τις μουσικές επιρροές της ηλικία τους και συγχρόνως αυτοπροσδιορίζονται ως η μουσική τους ανθολογία.
Με βασική επιρροή τη γοητεία που άσκησαν πάνω τους οι καθιερωμένες νόρμες της pop & rock μουσικής των ’70s, ο Ηλίας Εμμανουήλ (κιθάρα, φωνή), Φώτης Χατζηδημητρίου (κιθάρα, φωνή), Θανάσης – Σάκης – Λιώγας (κιθάρα), ο αείμνηστος Μάκης Θεοδοσίου (μπάσο) και ο Στέργιος – Γιούλης – Ιατρού (ντραμς), μοιράζονται το ίδιο μουσικό όραμα τον Σεπτέμβριο του ’78 ως Free Men και προσπάθησαν να επινοήσουν την πιο σύντομη απόσταση για να μετασχηματίσουν το ονειρικό σε πραγματικό. Συνδέουν τα διαρκώς μεταβαλλόμενα μετα-εφηβικά πάθη που λειτουργούν ως κίνητρο μέσα από τη φιλία για την αναζήτηση νέων εμπειριών, με ένα προσχηματικό μουσικό σενάριο, ως μέσο ελεύθερης έκφρασης, το οποίο συνοψίζεται στις λέξεις Free Men.
Αυτοδίδακτοι στο σύνολό τους, χαρακτηριστικό της καλλιτεχνικής τους πρακτικής, οι Free Men εστιάζουν στην αυτογνωσία των μουσικών τους ορίων και αποστηθίζουν τα κομμάτια από κασέτες με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πληρότητα.
– Ακούγαμε τα τραγούδια στο κασετόφωνο ξανά και ξανά έως ότου πιάσουμε τον ρυθμό, λέει ο Γιούλης.
Η πρόταση των τελειόφοιτων μαθητών του 1ου Λυκείου στους απόφοιτους πλέον Free Men για δύο υποστηρικτικές συναυλίες και μάλιστα την ίδια ημέρα, δεν έχει συμβολική ισχύ στη οικονομική ενίσχυση του σχολείου μέσα από μία μουσική εμπειρία. Εκφράζει και μία καλλιτεχνική διάσταση δεδομένου ότι αποτέλεσε το εφαλτήριο της συναυλιακής διαδρομής των Free Men. Στο ξεκίνημα της ιδέας επικρατεί πνεύμα ανυποχώρητης επιθυμίας στα μέλη της μπάντας για κάτι πρωτόγνωρο. Ο μεθυστικός ενθουσιασμός και η προσμονή για την πρώτη τους εμφάνιση σε κοινό κάνει σημαντική τη στιγμή πολύ νωρίτερα από την ημέρα της συναυλίας. Η καθημερινή τακτικότητα στις πρόβες, είτε σε ντουέτα είτε στο σύνολο της μπάντας, εξαλείφουν τον όποιο ενδοιασμό για την επιτυχία της συναυλίας αν και δεν είναι προαπαιτούμενη.
Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 1979, το Πνευματικό Κέντρο (κύτταρο της θεατρικής και μουσικής σκηνής που διαμόρφωσε την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης) επέδρασε καθοριστικά ώστε η επιθυμία να γίνει πράξη. Η σκηνή του, συνυφασμένη με σπουδαία μουσικά συμβάντα, επιλέχθηκε για την παρθενική συναυλία των Free Men. Το προσφερόμενο εισιτήριο 50 δραχμές (μην κάνετε την ισοτιμία δραχμής/ευρώ. Ακόμη και το 1989 θεωρήθηκε φθηνό το αντίτιμο). Τα μέλη της μπάντας δανείζονται ηχεία και ντραμς, ενώ η χάρτινη βινιέτα με το όνομα της μπάντας στην πλάτη της σκηνής αποτελεί το μοναδικό σκηνικό. Την προσφώνηση αναλαμβάνει ο αείμνηστος Δαμιανός Δέλλιος μέσα σε επιφωνήματα ενθουσιασμού από το κοινό. Οι μπαγκέτες του Γιούλη δίνουν τον ρυθμό για τις εναρκτήριες νότες και ανενδοίαστα και με αφοπλιστική αυτοπεποίθηση ανοίγουν τη συναυλία με την επιτυχία LikeAHurricane του Neil Young. Οι Free Men βυθίζονται στη φαντασίωση που έπλασαν οι ίδιοι διεκδικώντας, έστω και φευγαλέα, αυτά που βιώνει ένας φτασμένος μουσικός επί σκηνής τη στιγμή που πλείστοι γνωστοί – άγνωστοι τους φιλοδωρούν εκδηλωτικά με βροντώδες χειροκρότημα κι επευφημίες. Το κοινό ενσωματώνεται γρήγορα ως στοιχείο της συναυλίας, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που ακολουθούν φωνητικά την μπάντα. Αυτή η αλληλεπίδραση συνέθεσε μια εικόνα που έμεινε εμβληματική στα μέλη της έως και σήμερα.
– Δύσκολα να περιγράψεις με λέξεις την αίσθηση όταν βρίσκεσαι στη σκηνή και αντικρίζεις όλο αυτό το πλήθος γεμάτο ενέργεια που ήρθε να μας ακούσει, αναφέρει ο Ηλίας.
Στις δύο διαδοχικές εμφανίσεις, συνολικής διάρκειας τριών ωρών περίπου, οι αναφορές στα περιώνυμες επιτυχίες της δεκαετίας του ’70 μπορούν να χαρακτηριστούν ως μια ενδιαφέρουσα αντιστικτική διασκευή. Η παρουσία των Free Men στη σκηνή εντείνεται με το προσωπικό τους μουσικό αποτύπωμα με μία άτιτλη σύνθεση. Το κοινό διαισθάνεται τα ισχυρά πολιτιστικά αντανακλαστικά τι στιγμή που το Πνευματικό Κέντρο μεταμορφώνεται σε κάτι πολύ μεγαλύτερο από την αρχική σκέψη.
Ο τοπικός έντυπος τύπος αποτελεί πεδίο θαυμασμού και επιτυχίας της συναυλίας. Οι Free Men εξυμνούνται από την εφημερίδα ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ για τη μουσική τους εμφάνιση αλλά και για το πολιτιστικό τους αποτύπωμα.
ΜΙΑ ΟΜΟΡΦΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ (15 Δεκεμβρίου 1979, αριθμός φύλλου 1682) Το βράδυ της Κυριακής στο Πνευματικό Κέντρο της Καστοριάς, από τη τελευταία τάξη του Γενικού Λυκείου μας δόθηκε συναυλία μουσικής «Ροκ» με τραγούδια της δεκαετίας του ’60 και του ’70 κυρίως, από το εκλεκτό νέο μουσικό συγκρότημα «FREE MEN», το οποίο καταχειροκροτήθηκε και αποθεώθηκε στη κυριολεξία από τη μαθητική και εξωσχολική νεολαία, όπου είχε κατακλύσει ασφυκτικά την αίθουσα και στις δύο παραστάσεις […] Ήταν πράγματι η συναυλία αυτή μια μουσική πανδαισία για τη νεολαία.
Ο «ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ» ΕΥΧΑΡΣΤΕΙ ΤΟΥΣ ΦΡΗ ΜΕΝ (22 Δεκεμβρίου 1979, αριθμός φύλλου 1683) Πριν λίγες μέρες, νεαροί συμπολίτες μάς τίμησαν με μια χειρονομία που είναι για μας κάτι περισσότερο από συγκινητική. Οι κ.κ. Γιούλης Ιατρού, Ηλίας Εμμανουήλ, Μάκης Θεοδοσίου, Φώτης Χατζηδημητρίου και Σάκης Λιώγας, μέλη του μουσικού συγκροτήματος FREE MEN, πρόσφεραν στο Σύλλογό μας 4.000 δρχ. που ήταν τα έσοδα από πρόσφατη συναυλία τους […]. Μια απλή ευχαριστήρια ανακοίνωση δεν μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά μας για τούτη την πράξη, γιατί είναι η ΠΡΩΤΗ οικονομική ενίσχυση που δέχεται ο Σύλλογός μας στα δύο χρόνια ζωής του […]. Αγαπητοί FREE MEN μας δίνετε το δικαίωμα να αισιοδοξούμε για το μέλλον της Καστοριάς.
ΟΙ FREE MEN (12 Ιανουαρίου 1980, αριθμός φύλλου 1685) […] Από μουσικές σπουδές δεν κατείχαν πολλά, αλλά η έμφυτη ικανότητά τους τούς βοήθησε πάρα πολύ να πιστέψουν πως μπορούσαν να φτιάξουν ένα αξιόλογο μουσικό συγκρότημα, κάτι που έλλειπε εδώ και αρκετά χρόνια στη νεολαία μας […] Κι αυτή τη νέα κίνηση που δημιούργησαν, είναι γεγονός πως την αγκάλιασαν με πολλή αγάπη όλοι οι νέοι μα κι όλη η Καστοριά, γιατί βλέπουν τώρα τελευταία ότι άρχισε να ξυπνά σιγά – σιγά καλλιτεχνικά η πόλη μας και να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο καλλιτεχνικό αύριο.
Επόμενη μουσική μετάβαση των Free Men η καφετέρια του Ναυτικού Ομίλου και η Disco Gold Lion ως φυσική συνέχεια των εμφανίσεών τους. Η μπάντα μεγεθύνει την εμπειρία διασκέδασης των θαμώνων της καφετέριας, ενώ μερικούς μήνες αργότερα βρίσκονται κάτω από τα πολύχρωμα φωτο – ρυθμικά της Disco όπου τα μουσικά live γίνονται το σκηνικό ενός μουσικού θεάματος ως πρόσθετο στοιχείο της τότε (1980) νυχτερινής διασκέδασης. Το αναγνωρίσιμο ύφος των ’70s αποτελεί τη μουσική τους βάση και στις δύο εμφανίσεις που προσδίδουν μία ενδιαφέρουσα διάσταση στην ιδιαιτερότητα των χώρων.
Μολονότι οι Free Men αποσύρθηκαν εκούσια από τα μουσικά δρώμενα λόγω στράτευσης, οι δύο εμφανίσεις ήταν η αφορμή για μία ξεχωριστή συνάντηση και δημιουργική σύμπραξη. 30 Ιανουαρίου 1982, ο αείμνηστος Τάσος Αμανατίδης ορίζει το μουσικό προσεχές της πόλης με τη συναυλία των ΜΩΒ και ΔΕΛΤΑ στο Πνευματικό Κέντρο. Δύο αξιόλογα συγκροτήματα από τη Θεσσαλονίκη.
Η συναυλία προαναγγέλλει την επιστροφή των Free Men στη σκηνή, ως support αυτή φορά, και ταυτόχρονα διαμορφώνει τη διαδρομή τους για την τελευταία στάση στο μουσικό τους ταξίδι που μετρά μόλις δυόμιση χρόνια πορείας από το ξεκίνημά του. Το συναίσθημα της επιστροφής από τα μέλη της μπάντας απερίγραπτο. Μέσα από μία σχεδόν συναυλιακή “ωριμότητα” συμπράττουν στη σκηνή με τους Flu Net (Παναγιώτης Σάρος κιθάρα, Τάσος Ευσταθιάδης κιθάρα, Βασίλης Ζιώγας μπάσο, Βαγγέλης Σιολίδης ντραμς). Με ένα άκρως δυναμικό τρόπο, αν και η ξεχωριστή μουσική ταυτότητα της κάθε μπάντας είναι ορατή, η σύμπραξη των Free Men, Flu Net, ΜΩΒ και ΔΕΛΤΑ σκορπά τον ενθουσιασμό στο κοινό που επιβεβαιώνει την αναμενόμενη επιτυχία της συναυλίας. Ένα φορητό κασετόφωνο με ενσωματωμένο μονοφωνικό μικρόφωνο τοποθετημένο στη σκηνή από τον Γιούλη, ηχογραφεί τα κομμάτια σε φυσικό ήχο. Η ακατέργαστη ηχογράφηση σε κασέτα που προέκυψε από αυτή την εμφάνιση αποτελεί και το μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο των Free Men.
Οι μουσικές εμφανίσεις των Free Men δεν ήταν μόνο μια δημιουργική πρόκληση. Λειτούργησαν ως αφήγημα για τη μετάβαση σε μία εποχή που συνδυάζει μουσική, στιγμές και εικόνες που αντικατοπτρίζουν το όραμα και τις προσδοκίες τους. Σαράντα επτά χρόνια μετά το ξεκίνημά τους οι Free Men άφησαν ένα συμβολικό μουσικό αποτύπωμα με τη δική τους προσαρμοσμένη μουσική εκδοχή.
