Η αλήθεια είναι πως θα ήθελα σήμερα να καταθέσω τις σκέψεις μου αναφορικά με την έννοια του χρόνου και σκέφτηκα πως το ορθό θα ήταν να γινόταν μία εισαγωγή σε σχέση με τη φύση του χρόνου και τις υποστάσεις του. Υπάρχει απόλυτος χρόνος; είναι πραγματικός ο χρόνος που μετράνε τα ρολόγια και τα ημερολόγιά μας ; Σταματά ο χρόνος , όταν πάψουμε να υπάρχουμε; Γιατί ταλαιπωρήθηκαν τόσο πολύ με την έννοια του χρόνου ο Πλάτων, ο Χέγκελ, ο Αριστοτέλης , ο Νεύτωνας; Κάπως έτσι ,σκεπτόμενη όλα αυτά, «έχασα το χρόνο μου» κι αποφάσισα να καταγράψω τις σκέψεις μου σχετικά με την αντίληψη που διαμορφώνουμε για το χρόνο, ως αποτέλεσμα του πως τον βιώνουμε.
Με λίγα λόγια , «θα μιλήσουμε» για τον ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΧΡΟΝΟ∙ την αλληλεπίδραση παρελθόντος-παρόντος και μέλλοντος μας.
Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε το μέσα μας και το έξω μας , ή πως επιδρά το τελευταίο στο πρώτο , καθορίζει το χρόνο∙ η εικόνα που κουβαλάμε από το «τότε μας» , τα συμβαίνοντα στο «τώρα μας» χτίζουν πολλές φορές τους φόβους, ή την αισιοδοξία, την ανασφάλεια ή τη δυναμικότητα , την ελπίδα ή την ανημπόρια για το άγνωστο «μέλλον μας».
Πόσες ήταν οι στιγμές που φοβηθήκαμε πως ο χρόνος κυλάει και μας αφήνει πίσω του κάνοντάς μας να νιώθουμε μία φοβερά άσπλαχνη αίσθηση εγκατάλειψης? Πόσες φορές νιώσαμε το χρόνο να μας κλείνει φυλακή κι εμείς να του αναθέτουμε και το ρόλο του δεσμοφύλακα; Πόσες φορές η αγωνία για το άγνωστο μέλλον, μας έκανε να διανύσουμε ένα τρομακτικό παρόν που πριν καλά καλά το καταλάβουμε το μετατρέψαμε σε παρελθόν.. και πόσες άλλες επιτρέψαμε στο παρελθόν να διαφεντεύει στις ζωές μας κατακτώντας το παρόν και καθιστώντας ,το μέλλον μας αβέβαιο.. πόσες φορές η εξωτερική πραγματικότητα τσαλάκωσε την αίσθηση του εαυτού μας στο χρόνο ; άλλες πόσες μαλώσαμε, πονέσαμε, μας πόνεσαν, ρουτινιάσαμε κι αφήσαμε το χρόνο να κυριαρχήσει ; «Δεν θα καταφέρω να προχωρήσω», «Είμαι άχρηστος/η», «Τι θα κάνω;» Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται κανείς το επικείμενο , αυτό που ζει κι αυτό που πέρασε , η ανημπόρια ή η μη ανημπόρια που ορθώνεται και καθορίζει την αλληλεπίδραση αυτών των τριών , ντύνει το χρόνο.
Από την άλλη πόσες ήταν οι φορές που ερωτευτήκαμε, αγαπήσαμε, γλεντήσαμε, αναλύσαμε, βρεθήκαμε σε παρέες , ήρθαν στον κόσμο τα παιδιά μας, θέσαμε στόχους κι αφήσαμε το παρόν να κάνει τη δουλειά του κλείνοντας με τσαχπινιά το μάτι στο μέλλον; Ή άλλες πόσες εκμεταλλευτήκαμε το χρόνο και τον κάναμε εργαλείο για να βολέψουμε κάπου βαθιά μέσα μας τον πόνο; Ή πόσοι νίκησαν τον χρόνο αδιαφορώντας πλήρως γι’ αυτόν , γιατί χάσανε δικούς τους ; Πόσες φορές ανασύραμε αναμνήσεις σε τραπέζια και μας άρεσε που είναι αναμνήσεις και θελήσαμε να δημιουργήσουμε κι άλλες;
Άκουσα τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς και συνειδητοποίησα πόσο πολύ φοβόμαστε εμάς μέσα στο χρόνο ∙ αποκαλούμε γέρο ένα χρόνο που μόλις έφυγε (γέρε χρόνε φύγε τώρα), αψηφώντας ότι μεγαλώσαμε κι εμείς μαζί του, κι αντιμετωπίζουμε το νέο χρόνο που θα έρθει ως νέο και μάλιστα φορτωμένο με χαρές και τραγούδια.. αυτή η παιδική ελπίδα μας αφήνει για τουλάχιστον όλο το Γενάρη να κάνουμε σχέδια και πλάνα για το νέο έτος και συνάμα να τρέμει και η ψυχή μας μη συμβεί κάτι γιατί είπαμε :τραγούδια και χαρές …ακολούθως σκέφτηκα πόσο όμορφο θα ήταν να δεχόμαστε το δύσκολο που θα έρθει όπως και τις χαρές ..κι έπειτα θυμήθηκα αυτό που έγραψε σε βιβλίο του ο νευρολόγος Oliver Sacks
«Στα 41 μου νόμισα ότι θα άφηνα την τελευταία μου πνοή όταν, κάνοντας μόνος μου ορειβασία, είχα μια άσχημη πτώση κι έσπασα το πόδι μου. Το έδεσα όπως όπως κι άρχισα να κατεβαίνω το βουνό στηριζόμενος άγαρμπα στα χέρια μου. Στις ατέλειωτες ώρες που ακολούθησαν, δέχτηκα μια
επιδρομή από αναμνήσεις, καλές και κακές. Οι περισσότερες είχαν τη μορφή ευγνωμοσύνης – ευγνωμοσύνης τόσο για ό,τι μου είχαν δώσει οι άλλοι, όσο και για ό,τι είχα μπορέσει κι εγώ να ανταποδώσω. Σχεδόν ογδόντα πια, αντιμετωπίζοντας πλήθος ιατρικών και χειρουργικών θεμάτων που δεν μ’ έχουν όμως καθηλώσει, νιώθω χαρούμενος που είμαι ζωντανός. «Χαίρομαι που δεν είμαι νεκρός» είναι η φράση που μερικές φορές αναβλύζει με ορμή από μέσα μου όταν ο καιρός είναι θαυμάσιος. Τούτο έρχεται σε αντίθεση με μια ιστορία που άκουσα από έναν φίλο, ο οποίος, κάνοντας περίπατο στο Παρίσι με τον Σάμιουελ Μπέκετ ένα υπέροχο ανοιξιάτικο πρωινό, γύρισε και του είπε: «Μια τέτοια μέρα δεν χαίρεσαι που είσαι ζωντανός;», κι ο Μπέκετ τού απάντησε: «Δεν θα το ’λεγα». Εγώ, πάντως, είμαι ευγνώμων που είχα τόσες εμπειρίες –άλλες υπέροχες κι άλλες φρικτές»
Η Ψυχοθεραπεία κι ο χρόνος είναι αλληλένδετοι . Το συναίσθημα στο εδώ και τώρα κουβαλά πάντα ένα πριν και χαράσσει το μετά. Στην ψυχοθεραπεία ενώ βρίσκεσαι σε ένα συγκεκριμένο δωμάτιο το μυαλό σου βρίσκεται σε αέναη κίνηση και ταξιδεύει … στην ψυχοθεραπεία όπως και στη ζωή ο «ΧΡΌΝΟΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΜΕΙΣ!»
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!
Ψυχολόγος Α.Π.Θ
