Το πόρισμα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (ΕΟΔΑΣΑΑΜ) για το δυστύχημα στα Τέμπη ανακοινώνεται σήμερα στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ. Λίγο προτού ανακοινωθεί το πόρισμα, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή για τα 57 θύματα.
Το πόρισμα χαρτογραφεί τις χρόνιες, σοβαρές παθογένειες των ελληνικών σιδηροδρόμων και την αλληλουχία ανθρώπινων λαθών και παραλείψεων που έγιναν το βράδυ της τραγωδίας στα Τέμπη. Πρόκειται μακράν για την πληρέστερη πραγματογνωμοσύνη σχετικά με τα αίτια του δυστυχήματος, που στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους.
Το πόρισμα, 178 σελίδων, εντοπίζει στον ανθρώπινο παράγοντα την αιτία του δυστυχήματος παραθέτει λεπτομερώς τις ενέργειες του σταθμάρχη Λάρισας και των μηχανοδηγών, που είχαν ως αποτέλεσμα η επιβατική αμαξοστοιχία IC-62 να συνεχίσει την ανοδική πορεία της προς τη Θεσσαλονίκη στη γραμμή καθόδου, η οποία κανονικά προοριζόταν για τα δρομολόγια προς την Αθήνα.
Τα ευρήματα αναδεικνύουν απουσία δικλίδων ασφαλείας στον ΟΣΕ ώστε να διορθώνονται τυχόν ανθρώπινα λάθη, σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την εκπαίδευση και την αξιολόγηση του προσωπικού στον ΟΣΕ, που είναι υπεύθυνος για το δίκτυο, και στην Hellenic Train, η οποία εκτελεί τα δρομολόγια, αλλά και τις ανεπάρκειες της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), η οποία έχει την εποπτική ευθύνη.
Πρώτος ομιλητής για την εισαγωγή και παρουσίαση του έργου του ΕΟΔΑΣΑΑΜ και της Επιτροπής Διερεύνησης ήταν ο πρόεδρος του σιδηροδρομικού τομέα του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, Χρήστος Παπαδημητρίου. Μιλούν επίσης τα μέλη της Επιτροπής Διερεύνησης, Bart Accou, Fabrizio Carpinelli (στελέχη ERA) και Κώστας Καπετανίδης (προϊστάμενος μονάδας διερευνήσεων ΕΟΔΑΣΑΑΜ).
Δείτε εδώ ολόκληρο το πόρισμα στα αγγλικά
«Δεν είχαμε παρεμβάσεις από κανέναν. Τη βραδιά του δυστυχήματος ο οργανισμός ήταν ανύπαρκτος. Η μη ιεροποίηση του χώρου του δυστυχήματος είχε ως συνέπεια να χαθούν πολύτιμα στοιχεία», σημείωσε ο Χρήστος Παπαδημητρίου και συμπλήρωσε: «Μια μεγάλη συγγνώμη στους συγγενείς των θυμάτων, οι οποίοι πέρα από τον πόνο τους είχαν να αντιμετωπίσουν και έναν τιτάνιο αγώνα στη συλλογή στοιχείων».
Ο ίδιος έκανε λόγο για διαχρονική απόφαση του ελληνικού κράτους να εγκαταλείψει τον σιδηρόδρομο, ενώ ανέφερε πως και τα μνημόνια είχαν ως αποτέλεσμα την αποψίλωση του ΟΣΕ από προσωπικό. «Αυτά συνεισέφεραν αποφασιστικά στο δυστύχημα αυτά», τόνισε.
Η σύγκρουση των δύο τρένων έγινε περίπου στις 23:18. «Δημιουργήθηκε μια μεγάλη πυρόσφαιρα. […] 57 νεκροί, 81 άτομα σοβαρά τραυματισμένα», τονίστηκε, ενώ έγινε λόγος και για διαταραχή μετατραυματικού στρες σε επιζώντες.
Ως προς τους αιτιώδεις παράγοντες:
Η σύγκρουση συνέβη γιατί έβαλαν τα δύο τρένα στην ίδια γραμμή με αντίθετη κατεύθυνση.
Ο σταθμάρχης Λάρισας δεν χρησιμοποίησε την αυτόματη μέθοδο χάραξης πορεία και πιθανότατα κατά λάθος άφησε την αλλαγή 118 σε λάθος θέση.
Ο καθημερινός όγκος δουλειάς του είχε επιβαρυνθεί σημαντικά από μια σειρά παραγόντων:
- Μεγάλος όγκος επικοινωνιών / βλάβες και καθυστερήσεις δρομολογίων/ θέση εργασίας / συναισθηματική κατάσταση από προηγούμενο λάθους
- Η εντολή αναχώρησης του IC-62 δόθηκε προφορικά και δεν επιβεβαιώθηκε από τον μηχανοδηγό μέσω επανάληψης
- Ο μηχανοδηγός του IC-62 δεν αντέδρασε ούτε όταν έφτασε στην αλλαγή 118 και μπήκε στην αντίθετη γραμμή
Υποκείμενοι παράγοντες:
- Διαχρονική έλλειψη προσωπικού από το 2010. (Κατά μέσο όρο στην ΕΕ έχουν ανά χιλιόμετρο γραμμής 2 εργαζόμενους, στην Ελλάδα το 2020 υπήρχε 0,5 εργαζόμενος ανά χιλιόμετρο γραμμής)
- Κακώς συντηρημένες και υποβαθμισμένες υποδομές λόγω έλλειψης επαρκούς χρηματοδότησης. Έλλειψη προληπτικής συντήρησης υποδομών σημαντοδότησης.
- Η διαχείριση ικανοτήτων των σταθμαρχών του ΟΣΕ δεν εγγυάται ότι είναι ικανοί για τις εργασίες που σχετίζονται με την ασφάλεια.
- Δεν υφίσταται μηχανισμός συστηματικής παρακολούθησης της απόδοσος των σταθμαρχών.
- Δεν υφίσταται μηχανισμός συστηματικής παρακολούθησης της απόδοσος των σταθμαρχών.
- Το προσωπικό που εκτελεί κρίσιμα καθήκοντα ασφαλείας εργάζεται πέρα από το όριο που είναι ανθρωπίνως αποδεκτό με βιώσιμο τρόπο.
- Επικρατεί η πεποίθηση ότι όλοι οι λειτουργικοί κίνδυνοι μπορούν να καλυφθούν μόνο με την τήρηση των κανονισμών.
- Αντίστοιχα, η ΡΑΣ εστίζαζε τις έρευνές της μόνο στις μη συμμορφώσεις και όχι στην βελτίωση.
- Δεν υπήρχε διαθέσιμη διαδικασία εντός της Hellenic Train για τη συστηματική παρακολούθηση της απόδοδσης των μηχανοδηγών και για τη συνεχή εκπαίδευσή τους στις επικοιωνίες.
- Έλλειψη Εθνικού Οργανισμού Διερεύνηση ώστε να διεξάγει ανεξάρτητες διερευνήσεις και να εξάγονται διδάγματα για το μέλλον.
Παράγοντες που επηρεάζουν τη σοβαρότητα των συνεπειών:
Τα περισσότερα από τα θύματα αυτού του ατυχήματος οφείλονται στις επιπτώσεις της σύγκρουσης των δύο συρμών, τα οποία δεν είναι σχεδιασμένα για τέτοια σύγκρουση.
Φαίνεται ότι δεν υπήρχε κανένα κριτήριο ή κανόνας στον ΟΣΕ για την προσαρμογή της μέγιστης επιτρεπόμενης ταχύτητας ανάλογα με την κατάσταση του συστήματος σηματοδότησης.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι λίγα θύματα κατέληξαν εξαιτίας της φωτιάς. Όπως ειπώθηκε, 5 έως 7 ήταν τα θύματα με αιτία θανάτου τη φωτιά.
