Αναντιρρήτως είναι ένα ζήτημα που αγγίζει και πονά τον Ελληνισμό και κυρίως τους παθόντες. Πέραν των προφορικών φρικιαστικών αφηγήσεων επιζησάντων εκείνης της καταστροφής, υπάρχουν και πολλά γραπτά στοιχεία, που αδιάψευστα περιγράφουν τα αποτρόπαια εκείνα εγκλήματα. Ενδεικτικά παραθέτω ελάχιστα τέτοια στοιχεία από το βιβλίο, «Η σφαγή των Ποντίων – ένοχοι και συνένοχοι», που είχε εκδόσει η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος».
«1914. Γερμανοί αξιωματικοί καταλαμβάνουν σημαντικές θέσεις στον Οθωμανικό στρατό…ξεχωρίζει ο στρατηγός Λίμαν Φον Σάντερς, το «μυαλό» πίσω από την γενοκτονία των Ελλήνων Μικρασιατών, των Ποντίων και των Αρμενίων» (σελ. 122). Δηλαδή, σύμπραξη λαών με πολλά κοινά στοιχεία.
«1916. Τσέτες συλλαμβάνουν 3.500 άνδρες…Ολοι βρίσκουν το θάνατο δια πνιγμού…έκαψαν 11 χωριά…Εντολή υπουργού Εσωτερικών, Ταλμάτ Πασά: «Προβείτε σε άμεση εξόντωση όλων των αρρένων από 14 – 60 ετών» (σελ. 128). Ο πιό αιμοχαρής αρχηγός των ατάκτων εγκληματικών ομάδων, των τσετών, ήταν ο Τοπάλ Οσμάν.
«1917. Από τους 52.000 Ελληνες κατοίκους, έχουν απομείνει μόνο 15.000» (σελ. 129).
«1918. Χιλιάδες Ελληνες εξοντώθηκαν στα περίφημα αμελέ ταμπουρού» (σελ. 131). Ηταν τα εξοντωτικά τάγματα εργασίας.
«1920. Εκθεση του Τζεμάλ Νουζχέτ: «Αι εξ χιλιάδες των Ελλήνων…αποκλεισθείσαι εντός των εκκλησιών παρεδόθησαν εις το πύρ και εντός αυτών εκάησαν όλοι» (σελ. 139 – 141). «…Ακόμα και αθώα βρέφη βρήκαν φρικτό θάνατο, κθώς Τούρκοι στρατιώτες τα εκσφενδόνιζαν σε τοίχους» (σελ. 139).
Η κατά εκατοντάδες εξόντωση των Ποντίων κάθε ηλικίας και φύλλου, όπως η πυρπόληση και η απανθράκωσή τους μέσα σε εκκλησίες και σχολεία, ή ο πνιγμός τους σε ποτάμια και ο κατά χιλιάδες αφανισμός τους στα αμελέ ταμπουρού, ήσαν μέθοδοι που εφαρμόζονταν πάνω στον απλό λαό και διήρκησαν από το 1914 μέχρι το 1921-22. Για τους επιφανείς Ποντίους βουλευτές, γιατρούς, δικηγόρους, κληρικούς, φαρμακοποιούς, εκπαιδευτικούς και μεγαλεμπόρους, υπήρχαν άλλες μέθοδοι εξόντωσης, όπως ο τυφεκισμός, ο αποκεφαλισμός και – κυρίως – ο απαγχονισμός, αφού προηγούνταν σύντομες δίκες – παρωδίες. Παραθέτω κάποια αποσπάσματα από σύντομα σημειώματα μελοθανάτων, τα οποία φυλάσσονται στο αρχείο της αδελφότητας Κρομναίων Καλαμαριάς.
α) Του Ματθαίου Κωφίδη, βουλευτή Τραπεζούντας.
« 15 Σεπτεμβρίου 1921. Φιλτάτη Ουρανία. Εχθές ημέραν της Σταυροπροσκυνήσεως επαρουσιάσθην εις το δικαστήριον Ιστικλάν. Καμίαν ελπίδα δεν έχω πλέον. Σήμερον θα δοθεί η απόφασις, η οποία βεβαίως θα είναι καταδικαστική. Σας αφήνω υγείαν και εις την προστασίαν του Παναγάθου…Σας γλυκοφιλώ όλους. Ο Ματθαίος σου».
β) Του Αλ. Γ. Ακριτίδη, μεγαλεμπόρου Τραπεζούντας.
«Κυριακή 5 Σεπτ. 1921. Γλυκυτάτη μου Κλειώ…Εχει αποφασισθεί και θα γίνει ο δι’ αγχόνης θάνατος. Την Τρίτη δεν θα είμεθα εν ζωή…Οταν θα μάθετε το λυπηρόν γεγονός, να μήν χαλάσετε τον κόσμον, να έχετε υπομονήν…ο υμέτερος, Αλ. Γ. Ακριτίδης».
γ) Του Γεωργίου Κακουλίδη.
«Αγαπητή μου Κυριακή. Πλησιάζει το τέλος μας. Ο θάνατος περιίπταται των κεφαλών μας…Οταν λάβεις αυτήν την επιστολήν μου, δεν θα υπάρχω πλέον…Σας φιλώ με άπειρα φιλήματα. Υγιαίνετε. Γεώργιος Κακουλίδης».
δ) Του Αντωνίου Τζινόγλου, γραμματέα της Μητρόπολης Σινώπης και διευθυντή του Γραφείου Προσφύγων Αμισού.
«Φυλακές Αμάσειας, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου. Σεβαστοί μου γονείς, προσφιλής μου σύζυγος, τέκνα μου αγαπητά…Κατεδικάσθην, αθώος ων, εις θάνατον. Ητο θέλημα Θεού…δεν λυπούμαι και εσείς μη λυπηθείτε…Εν όσω ζείτε να με μνημονεύετε…Ο Θεός μαζί σας. Σας φιλώ όλους εκ ψυχής, ο δικός σας, Αντώνιος Τζινόγλου».
Από τα ελάχιστα αυτά στοιχεία καταφαίνεται η βαθιά εθνικοθρησκευτική συνείδηση του Ποντιακού Ελληνισμού και το υψηλό επίπεδο της μόρφωσής του. Δυστυχώς, αυτά ήταν και τα αίτια της γενοκτονίας του. Και αυτό δεν μπορεί πλέον να δημιουργεί απορίες και ερωτήματα, αφού οι νεότουρκοι του Μουσταφά Κεμάλ, σαφώς σχεδίαζαν να οργανώσουν ένα κράτος μέσα στα όρια του οποίου δεν ανέχονταν εθνικοθρησκευτικές μειονότητες με μέλη δραστήρια, δημιουργικά, ανώτερα πνευματικά και ευκατάστατα. Στα βάρβαρα και απάνθρωπα σχέδιά τους, βρήκαν ένθερμους υποστηρικτές, αφ’ ενός μεν τους Γερμανούς, ένεκα της συμμετοχής της Ελλάδας στη Δυτική Συμμαχία (Αντάντ), αφ’ ετέρου δε τους μπολσεβίκους, διότι ελληνική μεραρχία έφτασε μέχρι την Ουκρανία με σκοπό να εμποδίσει την επικράτησή τους.
Βεβαίως, άνθρωποι της Δυτικής Συμμαχίας, όπως ο Γάλλος στρατάρχης Ρολέν, ο διοικητής της Βρετανικής ναυτικής πολεμικής μοίρας στον Εύξεινο Πόντο, ο Αμερικανός ταγματάρχης Γιόουελ, η Αμερικανίδα γιατρός Νόστον, ο Βρετανός πρσβευτής στην Κωνσταντινούπολη Ρούμπολντ κ.α. που ζούσαν από κοντά τις φρικαλεότητες, ενημέρωναν τις κυβερνήσεις των χωρών τους και εναγωνίως ζητούσαν άμεση επέμβαση. Ομως, οι «μεγάλοι σύμμαχοί μας» έμειναν απαθείς. Επίσης, σαράντα κορυφαίοι Ελληνες συγγραφείς και καλλιτέχνες, απηύθυναν έγγραφη διαμαρτυρία πρός τους διανοούμενους της Ευρώπης και της Αμερικής, αλλά…εις ώτα μή ακουώντων.
Η δε Ελληνική Κυβέρνηση αν και πληροφορούνταν τον όλεθρο του αφανισμού των Ποντίων, αδιαφορούσε, ασχολούμενη μόνο με το Μικρασιατικό μέτωπο. Ετσι, ο Ποντιακός Ελληνισμός τελείως εγκαταλειμένος στη μαύρη μοίρα του και πανταχόθεν βαλλόμενος, έχασε με βάρβαρους και φρικιαστικούς τρόπους το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού του και ξεριζώθηκε ολοσχερώς από το γενέθλιο τόπο του. Πλήρωσε την ακράδαντη εθνικοθρησκευτική του συνείδηση με το βαρύτατο τίμημα του αφανισμού του.
Οι ελάχιστοι επιζήσαντες από τη λαίλαπα της καταστροφής, έσφιξαν τις καρδιές τους, μάζεψαν όσες δυνάμεις και αντοχές τους είχαν απομείνει και πήραν τους επικίνδυνους δρόμους για τη μητρόπολη πατρίδα. Διερχόμενοι δια πυρός και σιδήρου με την ψυχή στα δόντια και σαν φαντάσματα που βγήκαν από την κόλαση, επί τέλους έφταναν στους άγνωστους τόπους και ανθρώπους που θα άρχιζαν μιά καινούργια ζωή. Φτάνοντας, δεν τους επιφυλάχτηκε και η καλύτερη υποδοχή, δυστυχώς. Και τούτο, διότι το μέν Κράτος εξασθενισμένο από τους προηγούμενους συνεχείς πολέμους, δεν διέθετε την κατάλληλη υποδομή για να δεχθεί τον προσφυγικό πληθυσμό, ο δε λαός εξαθλιωμένος πάσχιζε παντοιοτρόπως για την επιβίωσή του. Παρ’ όλα αυτά, ο προσφυγικός πληθυσμός γρήγορα προσαρμόστηκε στις νέες συνθήκες, δραστηριοποιήθηκε και μεγαλούργησε.
Δυστυχώς το Ελληνικό Κράτος δεν είχε κάνει καμιά προσπάθεια, ώστε να αναγνωριστεί διεθνώς και να καταδικαστεί εκείνη η φρικαλέα γενοκτονία των Ποντίων. Ακόμα και η ίδια η χώρα μας, μόλις το 2014 την αναγνώρισε (επί τέλους) ως γενοκτονία. Και δυστυχέστερα, υπάρχουν ακόμα κάποιοι Ελληνες και μάλιστα ακαδημαϊκοί και κυβερνώντες πολιτικοί, που αμφισβητούν τη γενοκτονία των Ποντίων, αλλά και άλλα ακόμα σημαντικά ιστορικά γεγονότα! Είναι τάχα ανιστόρητοι; Απλώς ξεθυμασμένοι φυλετικά ανθέλληνες; Ο,τι και να είναι, σαφώς υβρίζουν και προσβάλλουν τη μνήμη των στυγερώς εξοντωθέντων πολλών εκατοντάδων χιλιάδων εθνομαρτύρων.
Ευτυχώς, το σύνολο του Ελληνισμού που έχει πλέον πληροφορηθεί τα φοβερά γεγονότα εκείνης της περιόδου, εκφράζει την οργή, την αγανάκτηση και τον αποτροπιασμό του για τους ενόχους και συνενόχους στην ιερή μνήμη των αθώων εκείνων θυμάτων και θα μνημονεύει εσαεί τις ατέλειωτες στρατιές των εθνομαρτύρων του Ποντιακού και γενικά του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Θ.Ε. Ακρίδας
