Ο Κωστάκης, ο Νικολάκης, ο Τάκης κι ο Γιωργάκης ήταν τα αγόρια της γειτονιάς μας, τα οποία με το που έφθανε η περίοδος της Αποκριάς, που τους έβρισκες που τους έχανες, το σίγουρο ήτανε πως τριγυρίζανε τα απογεύματα στην πλαγιά του βουνού κοντά στη θέση ψαράδικα για να μαζέψουνε τσάκανα για τη μπουμπούνα της Κυριακής.
Μέσα σ ΄ ένα δεκαήμερο είχαν ήδη συγκεντρώσει και αποθηκεύσει αρκετά στην παράγκα που βρίσκονταν στον κήπο μας. Αυτά τα αγόρια- λες και το είχαν στο αίμα τους- οι μέρες εκείνες γι αυτά ήταν γεμάτες ενέργεια, κινητικότητα και ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον για τη φύλαξη των τσάκανων. Αδίκως οι μανάδες τα φωνάζανε να συμμαζευτούν γιατί εκείνα μέχρι το σούρουπο πηγαινοέρχονταν μεταξύ βουνού και ξυλαποθήκης , αφήνοντας για φρουρό έναν σκύλο αδέσποτο ο οποίος ως απεδείχθει έφερνε σε πέρας την αποστολή του.
Το ίδιο συνέβαινε μ΄ άλλα παιδιά σ΄ όλες τις γειτονιές της πόλης και το μεγάλο στοίχημά ανάμεσά τους ήταν κοινό μην κλέψει η μια ομάδα τα ξύλα της άλλης.
Θυμάμαι τον αδελφό μου που ξυπνούσε μέσα στη νύχτα για να δει από το παράθυρο κάποια ύποπτη κίνηση, καθησύχαζε όμως γιατί ο φύλακας φρουρός βρίσκονταν στη θέση του και πιστός στο καθήκον του.
Το άναμμα της μπουμπούνας μας γίνονταν στη θέση μετά τα ψαράδικα, όπου υπήρχε άπλα και καμμιά πενηνταριά γείτονες χαιρόμασταν το άναμμά της, τη ζεστασιά που σκορπούσε ολόγυρα, γιατί χειμώνας ήταν πάντα. Σαν έμεναν τα αποκαϊδια τα αγόρια πέρνανε φόρα και πηδούσαν πάνω από τη ζιάρη… και φώναζαν : «καίω τους εχθρούς (ποιους εννοούσαν άγνωστον) ή καίω τους ψύλλους… που από πολύ παλιά κι άλλες ομάδες φώναζαν με τις δυνατές παιδικές φωνές τους πως καίνε τα έντομα αυτά τα καθόλου συμπαθητικά…
Στα 1960 με 1965 κάθε γειτονιά από μόνη της φρόντιζε να αναβιώσει το έθιμο της μπουμπούνας, ο δήμος τότε δεν είχε ακόμη ανάμειξη στη διοργάνωσή του, όπως και εμείς τα κορίτσια που δεν ανακατευόμασταν με τις αγορίστικες επιχειρήσεις… δείγμα πως σαν «αδύναμο φύλλο» έπρεπε να βλέπουμε τι κάνει η μάνα μας στην κουζίνα και πως τοιμάζει το φαγητό, τον χαλβά το χάσκαρη.
Η κόττα με αρμιά πολύ συνηθισμένο τότε φαγητό και υπήρχε το λάχανο τουρσί στα τελευταία του, λόγω εποχής. Σε όλα τα σπίτια έφτιαχναν οι νοικοκυρές τον σπιτικό σιμιγδαλένιο χαλβά, ενώ βράζανε τα αυγά για το βραδινό χάσκαρη.
Κάτι τέτοιες ώρες θυμόμαστε όσοι είχαμε αυτή την ανάμνηση να ξεκαρδιζόμαστε στα γέλια, διότι ποτέ με το πρώτο δεν μπορούσαμε να χάψουμε το αυγό , που γλυστρούσε και δεν μπορούσαμε να το αρπάξουμε στον αέρα. Μικροί και μεγάλοι συμμετείχαμε σ΄αυτή τη «δοκιμασία» γύρω από το γιορτινό βραδινό τραπέζι με θειούς, θειές, γιαγιάδες και παππούδες.
Με το αυγό κατά την παράδοση και την ορθοδοξία «έκλεινε» το στόμα μέχρι τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου που θα ακούγαμε το «Χριστός Ανέστη». Για τους μεγαλύτερους και ιδίως για τις γυναίκες αυτό ήταν σίγουρο πως η νηστεία θα τηρούνταν οπωσδήποτε. Για τα παιδιά τα πράγματα ήταν πιο ήπια.
1960- Στις μπουμπούνες της Απουκράς
Εκείνες τις μέρες ο Τζίμης, και ο Καραμπατάκης είχανε τις μπίζνες τους με τους μικρούς πελάτες τους, τα αγόρια, που αγοράζανε καψούλια που κάνανε κρότο με κάτι πιστολάκια της φθήνειας. Ο ένας ήταν στο Τσαρσί και ο άλλος δίπλα στο δεύτερο δημοτικό σχολείο. Τα μαγαζάκια τους είχαν για τα μάτια των παιδιών ότι πιο ελκυστικό υπήρχε για τα γούστα τους. Σ΄ αυτά τα ψιλικατζίδικα ξεκινήσαμε να έχουμε αλισφερίσι με το χρήμα και το πάρε δώσε. Το χαρτζιλίκι από δεκάρες, μισές δραχμές και ολόκληρες, κατέληγε εκεί, μένοντας ευχαριστημένα για τις αγορές μας…
2024… σαν ασπρόμαυρη ελληνική ταινία δείχνουν όσα περιγράψαμε σήμερα για τότε που είμασταν μικρά παιδιά.
Προσπαθήσαμε να ψάξουμε και να βρούμε για τα 60 περίπου χρόνια πριν τουλάχιστον, υλικό από αναμνήσεις παιδικές με τον γιορτασμό της Αποκριάς. Η Καστοριά γιόρταζε πάντα με το άναμμα της μπουμπούνας τη βραδιά αυτή χωρίς τις μεταμφιέσεις που συνηθίζονται σε άλλες περιοχές της πατρίδας μας τέτοιες ώρες.
Ο γιορτασμός αυτών των ημερών είναι σημαντικός σταθμός για την προετοιμασία των ανθρώπων, κι ένας αποχαιρετισμός από την καλοφαγία των χειμωνιάτικων ωρών με τα μπόλικα λίπη και είναι καιρός να καθαρίσουμε το μέσα μας από τις τοξίνες. Είναι όμως πολύ σπουδαίο να δούμε και τα σφάλματα και τα λάθη που γίνανε, ποιους λυπήσαμε, ποιους κατηγορήσαμε, ποιους αδικήσαμε… Γι αυτό η συγνώμη αυτές τις μέρες έχει να κάνει με την περίοδο αυτή- δεν είναι μόνο μια απλή λέξη- έχει τη βαθιά σημασία για το πόσο καθαρή είναι η ψυχή μας από τις καθημερινές μας επαφές με άλλους ανθρώπους που σηκώνουν τα ίδια βάρη στον εσωτερκό τους κόσμο… Κι ας κάνουμε κάθε μέρα για ένα λεπτό μία αναφορά για το τι πετύχαμε…
Η μπουμπούνα θα κάψει τα τσάκανα, τα καλάμια κι ότι άλλο ρουσκάδι πέσει στη φωτιά… μακάρι να γινόταν να πάρει και τα αποκαϊδια του εσωτερικού μας κόσμου, φορτωμένου με τις μικροψυχίες και τις αρνητικές μας σκεψεις, ώστε να αλαφρύνουμε κάπως από όσα μας παιδεύουνε…
Στις μεγάλες πλατείες της πόλης μας θα στηθούν και πάλι οι μπουμπούνες , θα υπάρχουν κεράσματα και θα γίνει ο παραδοσιακός χάσκαρης. Μαζί με όλα αυτά μόνον για 30 δευτερόλεπτα ας σκεφτούμε τον μακρινό πρόγονο που πρωτοάναψε χιλιάδες χρόνια πριν τη φωτιά που άλλαξε τη ζωή του. Και επειδή ζούμε αρμονικά μεταξύ της αρχαίας εκείνης περιόδου και της ορθοδοξίας , να ευχηθούμε όλη αυτή η περίοδος να περάσει με υγεία, με πίστη και καλοσύνη συμμετέχοντας στη νηστεία και τους χαιρετισμούς που ακολουθούν . Και πάλι καλή Σαρρακοστή.
